ΠΛΑΤΩΝ - Γοργίας (ἤ περὶ ῥητορικῆς ἀνατρεπτικὸς)
Φέροντας το όνομα του μεγάλου σοφιστή από τους Λεοντίνους της Σικελίας, το έργο επιχειρεί να αναδείξει την πολεμική του μεγάλου φιλοσόφου εναντίον της σοφιστικής και των εκπροσώπων της. Κείμενο εξαιρετικής δυναμικής, με πολυσχιδείς φιλοσοφικές προοπτικές και αντιμαχόμενες προσεγγίσεις, ο «Γοργίας» διαπερνά με ενάργεια και πολλές φορές με αναγνωρίσιμη από τον σημερινό αναγνώστη κυνικότητα το σύνολο της ηθικής σφαίρας και προβληματικής. «Το δίκαιο του ισχυροτέρου», η αντίθεση «νόμος – φύσις», η «ρητορική», η «πειθώ», η «δικαιοσύνη», το «αγαθό», η «πολιτική», η «δημοκρατία», η «τυραννία», είναι μερικές μόνο απο τις έννοιες που διαπλέκονται, υπό τη δίνη μιας φιλοσοφικής έριδας, ανάμεσα στη σωκρατική υπεροχή του νου και τη φυσικοδικαιϊκή Καλλίκλεια αντιμετώπιση, που αναγνωρίζει το δίκαιο στην πλευρά της ανυπέρβλητης ισχύος και στηρίζει το δικαίωμα του ισχυρού ατόμου να κρατά κάτω από την εξουσία του τις ασθενέστερες φύσεις.
Ο τόμος της έκδοσης περιέχει εκτενή εισαγωγή με τον τίτλο “ Το Δίκαιο του Ισχυροτέρου στην Αρχαία Ελληνική Σκέψη «Οι φιλοσοφικές καταβολές της ιδέας»”, ενδελεχής μελέτη στην οποία αναλύεται και προσεγγίζεται με μεθοδικότητα «η φιλοσοφία του δικαίου» που αναπτύσσεται στον πλατωνικό Γοργία σε αντιπαράθεση ή συμπόρευση με τις σύγχρονες του Πλάτωνα σοφιστικές ερμηνείες και τις γενικότερες κατευθύνσεις του αρχαιοελληνικού νοείν επί της στοχαστικής αυτής οδού. Ακόμη στον τόμο εμπεριέχονται το αρχαίο κείμενο και η μετάφραση του, καθώς και ικανοποιητικός αριθμός φιλοσοφικών, πραγματολογικών και φιλολογικών σχολίων, που θέτουν ως στόχευση να χρήσουν τον αναγνώστη «ηνίοχο» της ερμηνευτικής διερεύνησης και της ορθολογικής κριτικής που έπεται της ανάγνωσης. Τέλος η ανάπτυξη του έργου κλείνει με ένα υπόμνημα στον Άγγλο φιλόσοφο Thomas Hobbes, και τις συλλήψεις του για τη δικαιοσύνη και το αναπόδραστο της ανθρώπινης φύσης, ως απαραίτητο ενωτικό μέσο της πλατωνικής φιλοσοφίας με τη νεότερη ηθικοπολιτική σκέψη.
Εισαγωγή, φιλοσοφική ανάλυση, μετάφραση, σχόλια: Ηλίας Βαβούρας
Πρόλογος: Τ. Πεντζοπούλου-Βαλαλά
Σειρά: Αρχαίοι Συγγραφείς, Νο 114, Εκδόσεις Ζήτρος
Σχήμα: 12,5 Χ 19
Σελίδες: 851
Τιμή: 30 ευρώ
Θεσσαλονίκη 2008
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Πρόλογος……………………….................................................................................σελ. 11
Το Δίκαιο του Ισχυροτέρου στην Αρχαία Ελληνική Σκέψη «Οι φιλοσοφικές καταβολές της ιδέας»
Εισαγωγή.....................................................................................................................σελ. 23
Η διάκριση «νόμος» - «φύσις».....................................................................................σελ. 33
Πρωταγόρας ο Αβδηρίτης.............................................................................................σελ. 61
Κριτίας ο Αθηναίος…………………………..............................................................σελ. 72
«Τo Δίκαιο του Ισχυροτέρου» .....................................................................................σελ. 83
Καλλικλής....................................................................................................................σελ. 99
Θρασύμαχος ο Χαλκηδόνιος......................................................................................σελ. 124
* Η πολιτική σκέψη του Θρασύμαχου εκτός της πλατωνικής Πολιτείας
* «Τὸ τοῦ κρείττονος συμφέρον»: Η Θρασυμάχεια θεωρία του δικαίου
Γλαύκων, Αντιφών, Αδείμαντος…………….............................................................σελ. 155
Γοργίας ο Λεοντίνος…………………………...........................................................σελ. 176
Πώλος ο Ακραγαντίνος………………………...........................................................σελ. 190
Σωκράτης Σωφρονίσκου……………………….........................................................σελ. 202
* Εἶναι εναντίον Φαίνεσθαι: Σωκράτης εναντίον Γοργία
* Η ρητορική είναι πίστις ἄνευ τοῦ εἰδέναι
* Η ρητορική αποτελεί μόριο της κολακείας
* Εἷς φρονῶν μυρίων μὴ φρονούντων κρεῖττων ἐστίν: Η συζήτηση Καλλικλή – Σωκράτη
* Ανάλυση και συμβολισμός του Μύθου
* Προτρεπτικός λόγος προς φιλοσοφία
Πλάτωνος Γοργίας (ἤ περὶ ῥητορικῆς ἀνατρεπτικὸς)…………………………........σελ. 278
* Ο χρόνος δράσης του διαλόγου
* Ο χρόνος γραφής του διαλόγου
* Περίληψη του διαλόγου
Κείμενο – Μετάφραση……………………………................................................σελ. 315
Σχόλια………………………………………………..............................................σελ. 701
Υπόμνημα: Ο Thomas Hobbes……………………............................................….σελ. 799
* α) Μηχανιστικός Υλισμός: η πηγή μιας επιστημονικά θεμελιωμένης πολιτικής θεωρίας
* β) Η φυσική κατάσταση
* Η ΑΠΟΨΗ MACPHERSON
* γ) Η θέση του Τhomas Ηobbes στο νεότερο φυσικό δίκαιο
Βιβλιογραφία...........................................................................................................σελ. 831
Βιβλιοκριτικές: Βιβλιοκριτική 1 (Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό της Ε.Κ.Δ.Ε.Φ. Φιλοσοφία και Παιδεία, Τεύχος 51, σελ. 52, Απρίλιος 2009). Βιβλιοκριτική 2 (Περιοδικό Φιλοσοφεῖν, Τεύχος 1ο).
ΠΛΑΤΩΝ - ΠΟΛΙΤΙΚΟΣ (ἢ περὶ βασιλείας, λογικός)
Ο πλατωνικός Πολιτικός ελαύνοντας μετά το πέρας του Σοφιστή στη «χώρα» του φιλοσοφικού στοχασμού αναλαμβάνει τη χάραξη της οδού σύνδεσης οντολογίας και πολιτικής. Ο Πολιτικός είναι ο συνδετικός κρίκος μεταξύ Πολιτείας και Νόμων. Ο φιλοσοφικός λόγος αφιγμένος από τον κόσμο της θέασης του Αγαθού (πρώτος πλους) επιχειρεί τώρα (δεύτερος πλους) να μετουσιωθεί σε εμπράγματη δράση πραγματώνοντας το σωκρατικό όραμα βελτίωσης του ανθρώπου ως όντος και ως μέρους (πολίτης) ενός πολιτικού όλου (πόλις). Η πλατωνική διαλεκτική έχοντας φτάσει στα ανώτατα στάδια θέασης των Ειδών και έχοντας αποκτήσει μια αυτόνομη επιστημονική υπόσταση κατέρχεται στον κόσμο της φθοράς, για να του προσδώσει στοιχεία αθανασίας. Στον Πολιτικό οι θιασώτες της αλήθειας φιλόσοφοι έχουν ήδη φτάσει στον νοητό κόσμο των Ιδεών και του Αγαθού, έχουν ατενίσει την ουσία των Ειδών, το σκοπό του σύμπαντος και του ίδιου του ανθρώπου. Την ανοδική διαλεκτική ακολουθεί η καθοδική. Ο φιλόσοφος κατέρχεται στον αισθητό κόσμο, για να διαγνώσει την συμμετέχουσα του αιωνίου ουσία εντός των αισθητών πραγμάτων. Η επιστήμη του Ενός πρέπει να εφαρμοστεί τώρα στα Πολλά, ο καθαρός Λόγος επιβάλλεται να γίνει επιτυχημένη μετά επιστήμης πράξη. Η καθοδική διαλεκτική μετατρέπεται σε πολιτική επιστήμη, μετρητική τέχνη και συνυφαίνουσα μήτιν που απλώνει την κυριαρχία της στα κοινωνικοπολιτικά πράγματα και κυβερνά ορθότατα με επιστημονικούς όρους. Ο πολιτικός ανήρ είναι ο φιλόσοφος που δε χρειάζεται τον άκαμπτο και δυσκίνητο νόμο για να πραγματώσει την αλάθευτη διακυβέρνησή του. Ο βασιλικός υφαντής συνυφαίνει το μεγαλοπρεπές πολιτικό πέπλο, όχι τώρα προς την κατεύθυνση του απρόσιτου και του ιδεώδους (που μόνο λίγοι δύνανται να το προσεγγίσουν) αλλά προς μια προοπτική εμπράγματης πολιτικής επίτευξης, μεταφοράς στοιχείων αιωνιότητας στον κόσμο της φθοράς. Στην πόλη δεν πρέπει να υπάρχει καθαρή πολιτική και ανθρωπολογική διαφοροποίηση αλλά συμπλοκή, συνύφανση των αντίθετων τάσεων, πολιτικών και ανθρωπολογικών-αρεταϊκών, συμμετοχή όλων των μονάδων (πολίτες) στον άριστο σκοπό του συνόλου (πόλις). Η πολιτική επιστήμη δε θεωρείται ως γνώση και μόνο γνώση, αλλά ως γνώση προστάττουσα και επιστατούσα τις αντίθετες τάσεις και αρετές προς την ενοποιητική κατεύθυνση του Αγαθού.
Ο νέος τόμος των εκδόσεων ΖΗΤΡΟΣ δομείται από τις παρεμβάσεις τριών καταρτισμένων ανθρώπων του φιλοσοφικού και φιλολογικού χώρου. Ο Κ. Ζουράρις επεμβαίνοντας καίρια με τον πρόλογό του στο κείμενο του Πολιτικού χαράσσει εναργώς τις κατευθυντήριες γραμμές της ανάγνωσης. Ο Ηλ. Βαβούρας με την εκτενή και επιστημονικά εμπεριστατωμένη μελέτη του, Οι Αρχές της Πλατωνικής Πολιτικής Επιστήμης «Μια φιλοσοφική ερμηνεία του Πολιτικού», αναλαμβάνει το εγχείρημα μιας πρωτογενούς και ενδελεχούς φιλοσοφικής ερμηνείας του πλατωνικού Πολιτικού που επιστεγάζεται με την ύπαρξη των καθοδηγητικών για τον αναγνώστη σχολίων στο τέλος του έργου. Ο διακεκριμένος φιλόλογος Θ. Μαυρόπουλος εγγυάται τη δόκιμη μετάφραση του πλατωνικού έργου στη νέα ελληνική γλώσσα.
Εισαγωγή – Φιλοσοφική Ερμηνεία – Σχόλια: Ηλίας Βαβούρας
Μετάφραση – Ανάλυση: Θ. Μαυρόπουλος
Πρόλογος: Κώστας Ζουράρις
Σειρά: Αρχαίοι Συγγραφείς, Νο 134
Σχήμα: 12,5 Χ 19
Σελίδες: 721
Τιμή: 30 ευρώ
Θεσσαλονίκη 2010
ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ
Σελ.
Πρόλογος .............................................................................................................................. 9
Οι Αρχές της Πλατωνικής Πολιτικής Επιστήμης «Μια φιλοσοφική ερμηνεία του Πολιτικού»
Εισαγωγικό σημείωμα .......................................................................................................... 39
Εισαγωγικό σημείωμα .......................................................................................................... 39
Ο χρόνος γραφής του διαλόγου και το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο της εποχής............... .....47
Η μέθοδος της λογικής διαίρεσης και ο διαλεκτικός της ρόλος στον Πολιτικό ...................74
Ο Πολιτικός Ἀνὴρ : Το Πλατωνικό Δίκαιο του Ισχυροτέρου..........................................103
Ο Πολιτικός ως Ποιμήν της Ανθρώπινης Αγέλης ... ...........................................................104
Η Μυθική Ερμηνεία..............................................................................................................122
Ησιόδειες καταβολές του Μύθου ....................................................................................... 142
Η επιρροή του Εμπεδοκλή................................................................................................... 153
Οι Πυθαγόρειες καταβολές του Μύθου: Η περίπτωση της Θεοκρατίας..............................178
Εγκατάλειψη του ορισμού του βασιλιά ως ποιμένα της ανθρώπινης αγέλης και διδασκαλία του
κοσμικού μύθου ................................................................................................................. 197
Ορισμός και Χρήση του Παραδείγματος ........................................................................... 204
Η Υφαντική και οι Αντίπαλοί της ....................................................................................... 207
Το ορθό Μέτρο................................................................................................................... 218
Υποδεέστεροι Βοηθοί και Ανταγωνιστές του Πολιτικού.................................................... 226
Οι Πραγματικοί Ανταγωνιστές του Πολιτικού.......... ..........................................................228
Η Επιστήμη ως Κριτήριο της Αξίας των Πολιτευμάτων – Η Νομιμότητα ως Αναπληρωματικό Κριτήριο...............................................................................................................................234
Η προβληματική της ανακύκλησης των πολιτευμάτων ......................................................264
Οι Μεγάλοι Βοηθοί του Πολιτικού .................................................................................... 272
Το Ενωτικό Έργο του Βασιλικού Υφαντή .......................................................................... 276
Συνοπτική Ανάλυση του Πολιτικού του Πλάτωνα ............................................................. 287
Κείμενο - Μετάφραση........................................................................................................ 289
Σχόλια στον Πολιτικό ......................................................................................................... 557
Βιβλιογραφία....................................................................................................................... 695
Βιβλιοκριτική 1: Μωραΐτης Γ., "Κριτική στο βιβλίο: ΠΛΑΤΩΝ - Πολιτικός (ἢ περὶ βασιλείας, λογικός)",
Φιλοσοφεῖν, Τεύχος 3ο , σελ. 178-188, Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2011.
Βιβλιοκριτική 1: Μωραΐτης Γ., "Κριτική στο βιβλίο: ΠΛΑΤΩΝ - Πολιτικός (ἢ περὶ βασιλείας, λογικός)",
Φιλοσοφεῖν, Τεύχος 3ο , σελ. 178-188, Ζήτρος, Θεσσαλονίκη 2011.
| Σελ. |
|
| Πρόλογος………………………………………………………………………. |
7 |
Εισαγωγικό σημείωμα……………………………………..........………
|
13 |
Οι προ-φιλοσοφικές καταβολές της
πολιτικής πράξης………
|
19
|
Η
μεταβατική περίοδος του φιλοσοφικού πολιτικού στοχασμού: οι αρχέτυπες
φιλοσοφικές συλλήψεις του Πολιτικοῦ Ἀνδρός
…………………………………………………………………………
|
53
|
Α)
Οι Επτά Σοφοί: γνῶθι
σαυτόν, μηδὲν ἄγαν, καιρὸν γνῶθι…
|
53
|
Β)
Ηράκλειτος: Ο Πολιτικός Ἀνὴρ
διεκπεραιωτής της λογικής ενότητας……………………………………………...........................……
|
63
|
Γ)
Δημόκριτος: Ο Πολιτικός Ἀνήρ στις
αυτοθεσμιζόμενες πολιτικές κοινωνίες…………………...............................................
|
81
|
Ο Πολιτικός Ἀνὴρ εντός της νομικής συνθήκης (νόμῳ)………
|
131
|
α)
Θεωρητική οριοθέτηση…………………………………………………
|
131
|
β)
Ο «έννομος» Πολιτικός Ἀνήρ …………………………….…………
|
158
|
γ)
Ο «άνομος» Πολιτικός Ἀνήρ ………………………………………..
|
173
|
Ο «φύσει» Πολιτικός
Ἀνήρ……………………………………………..
|
201
|
Α) Η διά της
επιστήμης ανακάλυψη της ανθρώπινης φύσης: Ιπποκράτης…………………………………………………………………….
|
201
|
Β)
Η έννοια της ανθρώπινης φύσης ως βασικός συντελεστής της πολιτικής επιστήμης:
Θουκυδίδης………………………………..
|
211
|
Γ)
Ο Πολιτικός Ἀνήρ ως επιστήμων της
φύσης των όντων: Πυθαγόρειοι……………………………………………………………………
|
253
|
Δ) Ο Πολιτικός Ἀνήρ ως φύσει άριστο ανθρώπινο τέλος : Σωκράτης-Πλάτων…………………………………………………………..
- Ο σωκρατικός Πολιτικός Ἀνήρ: ο φιλόσοφος-πολίτης………….
- Ο πλατωνικός Πολιτικός Ἀνήρ…………………………………………
* 1) Η επανάσταση (στάσις) του αξιολογικά
ανώτερου ανθρώπου στο όνομα του φυσικού δικαίου…………………………….
* 2) Ο
ορισμός του αληθινού Πολιτικοῦ Ἀνδρός : η απολυταρχία
δικαιολογείται υπό την ισχύ της πολιτικής επιστήμης……..
* 3)
Ο Πολιτικός Ἀνήρ ως «δημιούργημα» της
πλατωνικής Ακαδημίας: ο συμβιβασμός αληθινής πολιτικής επιστήμης και θετού
νόμου……………………………………………………………………
|
269
271
291
291
303
311
|
Επίμετρο: Η ανάπτυξη του αριστοτελικού Πολιτικοῦ Ἀνδρός υπό μια θεμελιώδη
αντίφαση……………………………………………
Βιβλιογραφία.............................................................................
|
325
341
|
«Στη μελέτη αυτή ευνοείται
η υπέρβαση του διλήμματος "φύση ή νόμος;" αναφορικά με την πολιτική πράξη
που ρυθμίζει τη σχέση του κάθε υποκειμένου με την κοινωνία των διοικουμένων, ως
προς την άσκηση της δικαιοσύνης. Αξιοποιώντας την αξιοσημείωτη βιβλιογραφική του
κατάρτιση, ο Ηλίας Βαβούρας διερευνά στοχαστικά -σύμφωνα με τη λογική της ακολουθίας
μέσα στην ιστορική διαδοχικότητα- σημαντικές εκδοχές της φιλοσοφικής εννοιολόγησης
της σχέσης του φυσικού με τον νομικό παράγοντα (Όμηρος, Επτά Σοφοί, Ηράκλειτος,
Δημόκριτος, το θεωρητικό -και- κοινωνικό περιβάλλον της νομικής συνθήκης: Σοφιστές,
Ξενοφών, το αντίστοιχο της προτεραιότητας της φύσης: Ιπποκράτης, Θουκυδίδης, Πυθαγόρειοι,
Σωκράτης-Πλάτων, Αριστοτέλης), προκειμένου να αναπτύξει τη λογική μιας ανοιχτής
υπέρβασης των διλημματικών προσεγγίσεων του πολιτικού ζητήματος (…) Ο σημαντικός
σχολιασμός αυτής της φιλοσοφικής συμμετρίας τείνει -όπως και η ευρύτερη προσεκτική
άρθρωση της υπό συζήτηση μελέτης- στον τονισμό του κατεξοχήν πολιτικού ζητουμένου,
που είναι η αποτελεσματική σχέση της δικαιοσύνης με την ελευθερία».
Συγγραφέας: Ηλίας Βαβούρας
Πρόλογος: Παναγιώτης Δόικος
Σειρά: Σκέψη, Νο 27
Σελίδες: 368
Τιμή: 15 ευρώ
Θεσσαλονίκη 2013
De Cive - Περί του πολίτη
ή
Φιλοσοφικά στοιχεία
για
την κυβέρνηση και την πολιτική κοινωνία
Ελευθερία - Κυριαρχία - Θρησκεία
Μετάφραση - σχόλια:
Ηλίας Βαβούρας - Ευτυχία Φιριπή
Εισαγωγή - μελέτη:
Ηλίας Βαβούρας
Ο άνθρωπος-πολίτης
στο φιλοσοφικό σχεδιασμό του Thomas Hobbes
Πρόλογος:
Άρης Στυλιανού, Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.
Η έκδοση, για πρώτη φορά στα ελληνικά, του έργου του Τόμας
Χομπς, De Cive (Περί του πολίτη), έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι
αναγνώστες που ενδιαφέρονται για την πολιτική σκέψη, και ει-
δικότερα για τις πηγές της νεότερης πολιτικής φιλοσοφίας, θα
μπορέσουν να απολαύσουν ένα ωραίο κλασικό κείμενο του δέ-
κατου έβδομου αιώνα. Επίσης, όσοι σπουδάζουν φιλοσοφία ή πο-
λιτικές επιστήμες, καθώς και οι μελετητές της χομπσιανής
φιλοσοφίας, θα διαθέτουν πλέον ένα χρήσιμο εργαλείο.
Η τάξη και η ειρήνη πρέπει να βασιλεύουν, ώστε ο καθένας να
μπορεί να αναζητεί την ευτυχία του, υπό την προστασία των
νόμων και της κυρίαρχης εξουσίας που εγγυάται την τήρησή
τους. Σε αντίθεση με τις θεωρίες άλλων φιλοσόφων, που προ-
ηγούνται ή έπονται, η πολιτική θεωρία του Χομπς τίθεται στην
υπηρεσία του κράτους, όχι επειδή αναγνωρίζει κάποιον ηθικό
σκοπό σε αυτό, αλλά επειδή μόνο το κράτος μπορεί να εγγυηθεί
τη ζωή και την ατομική ασφάλεια των ανθρώπων. Πρόκειται για
φιλοσοφία που δεν ενδιαφέρεται να οδηγήσει τους ανθρώπους
προς οποιαδήποτε τελειότητα, αλλά θέλει απλώς να τους εξα-
σφαλίσει μια ζωή δίχως βία και συγκρούσεις. Εκείνο που πάντοτε
προέχει είναι η επιβίωση και η αναστολή του θανάτου. Βεβαίως,
αυτό δεν είναι καθόλου αμελητέο, όσο κι αν θα προτιμούσαμε
κάτι περισσότερο, ας πούμε ό,τι προκύπτει από την εξής έμμεση
απάντηση του Σπινόζα στον Χομπς: «όταν λέω πως το καλύ-
τερο κράτος είναι εκείνο στο οποίο οι άνθρωποι περνούν τη ζωή
τους με ομόνοια, εννοώ μια ζωή ανθρώπινη: εκείνη που ορίζεται
όχι μόνο από την κυκλοφορία του αίματος κι από άλλες λειτουρ-
γίες κοινές σε όλα τα ζώα, αλλά προπάντων από τον λόγο κι από
την αυθεντική ψυχική αρετή και ζωή».
Άρης Στυλιανού,
Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.
De Cive - Περί του πολίτη
ή
Φιλοσοφικά στοιχεία
για
την κυβέρνηση και την πολιτική κοινωνία
Ελευθερία - Κυριαρχία - Θρησκεία
Μετάφραση - σχόλια:
Ηλίας Βαβούρας - Ευτυχία Φιριπή
Εισαγωγή - μελέτη:
Ηλίας Βαβούρας
Ο άνθρωπος-πολίτης
στο φιλοσοφικό σχεδιασμό του Thomas Hobbes
Πρόλογος:
Άρης Στυλιανού, Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.
Η έκδοση, για πρώτη φορά στα ελληνικά, του έργου του Τόμας
Χομπς, De Cive (Περί του πολίτη), έχει ιδιαίτερη σημασία. Οι
αναγνώστες που ενδιαφέρονται για την πολιτική σκέψη, και ει-
δικότερα για τις πηγές της νεότερης πολιτικής φιλοσοφίας, θα
μπορέσουν να απολαύσουν ένα ωραίο κλασικό κείμενο του δέ-
κατου έβδομου αιώνα. Επίσης, όσοι σπουδάζουν φιλοσοφία ή πο-
λιτικές επιστήμες, καθώς και οι μελετητές της χομπσιανής
φιλοσοφίας, θα διαθέτουν πλέον ένα χρήσιμο εργαλείο.
Η τάξη και η ειρήνη πρέπει να βασιλεύουν, ώστε ο καθένας να
μπορεί να αναζητεί την ευτυχία του, υπό την προστασία των
νόμων και της κυρίαρχης εξουσίας που εγγυάται την τήρησή
τους. Σε αντίθεση με τις θεωρίες άλλων φιλοσόφων, που προ-
ηγούνται ή έπονται, η πολιτική θεωρία του Χομπς τίθεται στην
υπηρεσία του κράτους, όχι επειδή αναγνωρίζει κάποιον ηθικό
σκοπό σε αυτό, αλλά επειδή μόνο το κράτος μπορεί να εγγυηθεί
τη ζωή και την ατομική ασφάλεια των ανθρώπων. Πρόκειται για
φιλοσοφία που δεν ενδιαφέρεται να οδηγήσει τους ανθρώπους
προς οποιαδήποτε τελειότητα, αλλά θέλει απλώς να τους εξα-
σφαλίσει μια ζωή δίχως βία και συγκρούσεις. Εκείνο που πάντοτε
προέχει είναι η επιβίωση και η αναστολή του θανάτου. Βεβαίως,
αυτό δεν είναι καθόλου αμελητέο, όσο κι αν θα προτιμούσαμε
κάτι περισσότερο, ας πούμε ό,τι προκύπτει από την εξής έμμεση
απάντηση του Σπινόζα στον Χομπς: «όταν λέω πως το καλύ-
τερο κράτος είναι εκείνο στο οποίο οι άνθρωποι περνούν τη ζωή
τους με ομόνοια, εννοώ μια ζωή ανθρώπινη: εκείνη που ορίζεται
όχι μόνο από την κυκλοφορία του αίματος κι από άλλες λειτουρ-
γίες κοινές σε όλα τα ζώα, αλλά προπάντων από τον λόγο κι από
την αυθεντική ψυχική αρετή και ζωή».
Άρης Στυλιανού,
Επίκουρος Καθηγητής Φιλοσοφίας Α.Π.Θ.
Περιεχόμενα
|
|
Σελ.
|
|
Πρόλογος……………………………………………………………
|
11
|
Εισαγωγή-Μελέτη:Ο άνθρωπος-πολίτης στο φιλοσοφικό σχεδιασμό του Thomas Hobbes……………………………………………………. |
19
|
Σημαντικές ημερομηνίες στη ζωή του Thomas Hobbes…………………………………………………………………
|
91 |
Περί του Πολίτη - De Cive |
|
Επιστολή Στον Αξιότιμο William, Κόμη του Devonshire
|
96 |
Πρόλογος του συγγραφέα προς τον αναγνώστη…………
|
103
|
Ελευθερία
|
|
Κεφάλαιο Ι. Περί της καταστάσεως των ανθρώπων χωρίς πολιτική κοινωνία…………………………………………
|
117
|
Κεφάλαιο ΙΙ. Περί του νόμου της φύσεως σχετικά με τα συμβόλαια……………………………………………………….
|
131
|
Κεφάλαιο III. Περί άλλων νόμων της φύσεως…………….
|
146
|
Κεφάλαιο IV. Ο νόμος της φύσης
είναι θείος νόμος……
|
167
|
Κυριαρχία
|
|
Κεφάλαιο V. Περί των αιτίων και
της γενέσεως της πολιτείας…………………………………………………………..…
|
179
|
Κεφάλαιο VI.
Περί του δικαιώματος εκείνου, είτε συμβουλίου είτε ιδιώτη, ο οποίος έχει την
ανώτερη εξουσία στην πόλη…………………………………………………..…..
|
187
|
Κεφάλαιο VII.
Περί των τριών μορφών διακυβέρνησης: Δημοκρατία, Αριστοκρατία, Μοναρχία……………………..
|
208
|
Κεφάλαιο VIII.
Περί των δικαιωμάτων των αρχόντων επί των υπηρετών τους…………………………………………..
|
222
|
Κεφάλαιο IX.
Περί του δικαιώματος των γονέων επί των παιδιών τους και περί της
κληρονομικής κυβέρνησης……………………………………………………………………..
|
228
|
Κεφάλαιο X. Μια
σύγκριση μεταξύ των τριών ειδών
κυβέρνησης, σύμφωνα με τα
διάφορα αρνητικά τους
στοιχεία……………………………………………………………….
|
238
|
Κεφάλαιο XI. Εδάφια και παραδείγματα από την Αγία Γραφή περί των
δικαιωμάτων διακυβέρνησης που συμφωνούν με όσα έχουν ειπωθεί προηγουμένως………
|
254
|
Κεφάλαιο XII. Περί των εσωτερικών αιτίων που τείνουν στη διάλυση
της οποιασδήποτε πολιτικής κοινότητας…………………………………………………………………..
|
260
|
Κεφάλαιο XIII. Περί των καθηκόντων
εκείνων που φέρουν την εξουσία…………………………………………………
|
274
|
Κεφάλαιο XIV. Περί νόμων και παραβάσεων……………
|
289
|
Θρησκεία
|
|
Κεφάλαιο XV. Περί της βασιλείας του
Θεού σύμφωνα με τη φύση…………………………………………………………..
|
309
|
Κεφάλαιο XVI.
Περί της Βασιλείας του Θεού σύμφωνα με την Παλαιά Διαθήκη…………………………………………..
|
330
|
Κεφάλαιο XVII.
Περί της Βασιλείας του Θεού σύμφωνα με την Καινή Διαθήκη………………………………………..
|
351
|
Κεφάλαιο XVIII.
Περί των αναγκαίων για την είσοδό μας στη Βασιλεία των Ουρανών………………………………
|
392
|
Πρόλογος 11
Εισαγωγικό σημείωμα 17
Ἄτομα 35
Τα άτομα 35
Το κενό - ο χώρος 53
Η κίνηση 56
Ο χρόνος 58
Η ανάγκη 60
Περί γενέσεως και φθοράς 70
Η γένεση των κόσμων 71
Φύσις:
Ο δημοκρίτειος καθορισμός της ανθρώπινης φύσης και ο λειτουργικός ρόλος της στο φυσικό γίγνεσθαι 81
Η γέννηση του ανθρώπου 81
Ο αγώνας για επιβίωση - Η εξέλιξη του πολιτισμού 84
Η γλώσσα 109
Η θρησκεία 116
Υπάρχει μετά θάνατον ζωή; 121
Η ανθρώπινη ευδαιμονία-ευθυμία 125
α) Η ανατομία του ανθρώπου: ο άνθρωπος ένας μικρός κόσμος 125
β) Το σώμα 129
γ) η ψυχή 133
δ) Η ψυχική εὐθυμία ως ηθική ευδαιμονία 148
Η νοησιαρχία ως ψυχική και ηθική ευδαιμονία 161
Οι δαήμονες τῆς σοφίης 176
Πόλις:
Από την ανθρώπινη φύση στη φύση της πόλεως
Ηθικοπολιτικές φιλοσοφικές προεκτάσεις της δημοκρίτειας ατομικής θεωρίας 190
Ο ανθρώπινος ατομικισμός 197
Η σύγκρουση των ανθρώπων 203
Η πολιτική συγκρότηση 207
Ο νόμος και το δίκαιο: η πειθώ, η βία, η ανάγκη 212
Η αυτάρκεια του πολιτικού ανθρώπου 219
Η ευδαιμονία 224
Η εσωτερική - εξωτερική ασφάλεια (Η εξωτερική πολιτική - ο πόλεμος) 230
Η ομόνοια: η πραγμάτωση της πολιτικής-ανθρωπολογικής αξιοκρατίας ή η διακυβέρνηση των σοφών ως πολιτική νοησιαρχία 253
Είναι η δημοκρίτεια πολιτική θεωρία υπέρμαχος της δημοκρατίας; 268
Οι γυναίκες 306
Ο γάμος - Τα παιδιά 309
Οι δούλοι 313
Μετάφραση ηθικών-πολιτικών αποσπασμάτων 317
Ερμηνευτικά Σχόλια 525
Επίμετρο:
Ηλίας Βαβούρας
Η πολιτική φιλοσοφία του Ισοκράτη
Ηλίας Βαβούρας
Η πολιτική φιλοσοφία του Ισοκράτη
